Sabah uyandığımızda birdenbire aklınıza yerleşen o melodiyi düşünün. Bu duruma genellikle “kulak kurtları” deniyor. Adı biraz tuhaf gelse de sandığınız kurtlardan değil.
İnsanların yüzde 90’ının haftada bir yaşadığı bu duruma, “takılıp kalmış şarkı sendromu”, “bilişsel kaşıntı,” ve “müzikal imgelerin tekrarı” gibi isimler de veriliyor.
Bilim ne diyor?
Bir şarkının sürekli aklımızda kalmasının ardında aslında oldukça ilginç psikolojik ve nörolojik faktörler bulunuyor. Araştırmacılar, bu şarkıların genellikle tekrarlayan melodilere, basit ve akılda kalıcı sözlere sahip olduğunu belirtiyor. Ayrıca bu şarkılar genellikle duygusal bir yanıt veya anıları tetikleyebiliyor.
Beynimiz, duygusal bağlantıları güçlü müzik parçalarını daha sık hatırlıyor.
Sevdiğiniz biriyle dinlediğiniz şarkı ya da özel bir anı hatırlatan melodi, daha uzun süre hafızada kalabiliyor. Duygusal tepkiler de nörolojik aktiviteleri tetikleyerek bu şarkıların aklımızda kalmasını sağlıyor.
O şarkıyla alakalı nöronlar arası bağlantıların aktive olması ile özellikle şarkının melodik yapısı ve ritmi, beyindeki ödül merkezini tetikliyor. Dopamin salgılanması da bu süreçte önemli rol oynuyor. “İyi hissetme” kimyasalı, şarkının tekrar tekrar dinlenmesine de neden oluyor. Hâl böyle olunca da iyicene aklımıza yerleşiyor.
Ayrıca beynimiz tekrar eden desenleri ve düzenleri seviyor. Bu yüzden tekrar eden melodiler çok daha kolay aklımızda kalıyor. Radyoda sürekli çalınan veya popüler olan bir şarkıyı bir kez duyduktan sonra bile gün boyu mırıldanıyor olabilirsiniz.
Psikolojik yönlerden de şarkı tekrarına giriyoruz.
Psikolojik açıdan bakıldığında, stresli ya da yoğun düşünceli anlarımızda beynimiz bir nevi rahatlama mekanizması olarak bu şarkılara yönelebiliyor. Ayrıca bir şarkıyı kafamızdan atamamanın başka bir nedeni de üzerinde düşünmeye devam etmemiz.
Ne kadar çok "Bu şarkıyı kafamdan nasıl atarım?" diye düşünürseniz o şarkı o kadar çok aklınızda kalıyor.
Bunalmış olabilir misiniz ya da herhangi bir sağlık sorununuz olabilir mi?
Bazı uzmanlar, bunalmış bir zihin sonucunda da bu duruma düşebileceğimizi söylüyor. Düşüncesizce temizlik yaparken hiç takıldınız mı bir şarkıya?
Birtakım araştırmalar ise zihinsel sağlık sorunlarının da bu kulak kurdunu ortaya çıkarabileceği yönünde. Obsesif kompulsif bozukluğu (OKB) veya derin düşüncelere dalmayı içeren durumları içerdiği düşünülüyor.
Felç, kanser, epilepsi ya da migren ise bu basit gibi görünen fenomenin nedenlerinden biri olabiliyor.
Nasıl kurtuluruz?
Sonsuz döngüden kurtulmanız için bazı yöntemler var. Bunlar arasından en iyi çözüm başka bir kulak kurdunu eski yerinden etmek. Farklı bir şarkı dinleyin. Bir bakmışsınız sabahtan beri takıldığınız şarkıyı unutmuşsunuz bile.
Beyninize takılan şarkının tamamını dinlemek de bir başka yöntem. Beyindeki bu döngüyü tamamlayarak rahatlama hissedebilirsiniz. Zihni aktif tutacak aktiviteler bulmak ise diğer uygulamalardan biri.
Son olarak bazı araştırmalar, kulak kurdundan kurtulma yöntemleri arasında sakız çiğnemenin geldiğini de gösteriyor. Sakız çiğnemek şarkı söylediğimiz artikülatör kaslara müdahale ediyor olabilir.
Tüm bu bilgilerle bir sonraki kulak kurdu saldırısına hazır mısınız?
Dikkatinizi çekecek diğer içeriklerimiz:
